Działania:
- Zachęcanie do wyważonego informowania o społeczeństwie obywatelskim i dawanie mu więcej przestrzeni w mediach, podczas realizacji Europejskiego Planu Działania na Rzecz Demokracji i Europejskiego Planu Działania na Rzecz Mediów,
- Pełne wdrożenie i wykorzystanie zakresu Karty Edukacji Obywatelskiej i Edukacji o Prawach Człowieka Rady Europy; stworzenie europejskich dobrych praktyk i odrębnej agencji poświęconej temu tematowi.
Tło
W czasach dezinformacji i fake newsów zauważa się tendencje do oczerniania, stygmatyzacji i tworzenia negatywnego wizerunku organizacji społeczeństwa obywatelskiego broniących demokracji. Sytuację pogarsza brak dostępu do tychże do mediów. Jednocześnie, często tworzą one własne media (głównie w przestrzeni internetowej) i jako takie są ważnym źródłem informacji i weryfikacji faktów – jednak ich głos wymaga wzmocnienia. Bez pomocy zrównoważonego i obiektywnego środowiska mediów (drukowanych, elektronicznych i internetowych) organizacje społeczeństwa obywatelskiego mają również problem z przekazaniem swojego stanowiska szerszej publiczności. Wdrażając Europejski Plan Działania na Rzecz Demokracji[1] i Europejski Plan Działania na Rzecz Mediów[2], Komisja Europejska powinna przyjrzeć się bliżej problemom związanym z informowaniem i dostępem społeczeństwa obywatelskiego do mediów, w szczególności w odniesieniu do współpracy UE z instytucjami regulującymi i samoregulującymi media, wspierania większej różnorodności medialnej oraz edukacji medialnej. Ewentualne konkretne rozwiązania mogłyby obejmować np. wprowadzenie przestrzeni dla programów i reklamy społecznej poświęconych organizacjom społeczeństwa obywatelskiego i ich sprawom.
Innym koniecznym warunkiem związanym z prawem do swobody wypowiedzi obywateli i ich zaangażowania, jest przemyślana edukacja obywatelska i jej wdrażanie na wszystkich poziomach – formalnym, nieformalnym, wewnątrz- i pozaszkolnym we wszystkich państwach członkowskich. Edukacja obywatelska jest kluczowym narzędziem w dążeniu do przeciwdziałania tendencjom antydemokratycznym, promowaniu europejskich wartości i zaangażowania obywatelskiego oraz przezwyciężaniu obecnych podziałów. I odwrotnie – organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą także znacząco przyczyniać się do dobrej edukacji i świadomości obywateli poprzez wiele swoich działań i projektów – dlatego należy zachęcać i ułatwiać im dostęp i współpracę z instytucjami edukacyjnymi. Ponieważ obecna praktyka w UE jest bardzo niespójna, Komisja Europejska powinna opracować kompleksowe wytyczne dla państw członkowskich w zakresie opracowywania programów nauczania i programów edukacyjnych w oparciu o Kartę Edukacji Obywatelskiej i Edukacji o Prawach Człowieka Rady Europy[3]. Już istniejące inicjatywy w dziedzinie edukacji, które dodatkowo wspierają i promują te wysiłki, powinny być koordynowane na poziomie UE poprzez ustanowienie oddzielnej agencji ds. edukacji obywatelskiej, zgodnie z propozycją sieci społecznych aktywnych w tej dziedzinie. Priorytety i przesłanie programu Erasmus+ powinny dać gwarancję jak najszerszego zintegrowania edukacji obywatelskiej z programem, zapewniając w ten sposób wsparcie zarówno organizacjom społeczeństwa obywatelskiego, jak i instytucjom edukacyjnym. Podobnie jak zostało to już wspomniane, należy wprowadzić mechanizm monitorowania wdrażania i wpływu edukacji obywatelskiej oraz edukacji medialnej w państwach członkowskich.
1 European Democracy Action Plan: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/new-push-european-democracy/european-democracy-action-plan_pl
2 European Media and Audiovisual Action Plan: https://digital-strategy.ec.europa.eu/pl/policies/media-and-audiovisual-action-plan
3 Charter on Education for Democratic Citizenship and Human Rights Education, CM/Rec(2010)7, https://www.nece.eu/wp-content/uploads/2020/12/NECE_declaration.pdf.
