Działania:
-
Przegląd programu CERV w porozumieniu z ekspertami społeczeństwa obywatelskiego, aby uczynić go naprawdę przejrzystym, elastycznym i przyjaznym dla użytkownika mechanizmem przyznawania dotacji poprzez zmniejszanie współfinansowania i obciążeń administracyjnych dla wnioskodawców, również z uwzględnieniem budowania potencjału i potrzeb rozwoju instytucjonalnego organizacji społeczeństwa obywatelskiego,
-
Zwiększenie dostępności innych centralnie zarządzanych programów finansowania dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego (poprzez uproszczenie procedur, wykorzystanie finansowania zewnętrznego i/lub budowanie potencjału wnioskodawców),
-
Monitorowanie dostępności funduszy objętych zarządzaniem dzielonym dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego i interwencja w przypadku zaobserwowanych niedociągnięć.
Tło
Organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą wypełniać swoją rolę społeczną jedynie przy odpowiednim finansowaniu i zasobach. Jednak w większości krajów UE są one często niedofinansowane, ponieważ publiczne źródła są ograniczone z powodu nadmiernych obciążeń administracyjnych związanych z dotacjami[1]. W związku z tym wprowadzenie nowego programu Obywatele, Równość, Prawa i Wartości (CERV)[2] , zaproponowanego w ramach perspektywy budżetowej UE, to pożądany krok we właściwym kierunku, zmierzający do rozwiązania długoterminowych problemów i kwestii dostępu organizacji społecznych do finansowania w ramach UE. Jednak jego wnioski muszą zostać dokładnie oszacowane w konsultacjach z odpowiednimi ekspertami i przedstawicielami organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz włączone do przyszłych programów finansowania w celu zapewnienia prawdziwie przejrzystych, a jednocześnie elastycznych i przyjaznych dla użytkownika mechanizmów dotacji (np. w zakresie współfinansowania, sprawozdawczości i wymogów administracyjnych). Należy zwrócić przy tym uwagę na budowanie potencjału i rozwój instytucjonalny organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Niezbędne jest wprowadzenie odpowiednich procedur nadzoru nie tylko w celu zmniejszenia obciążeń, ale także zagwarantowania, że fundusze są przekazywane wyłącznie tym organizacjom społeczeństwa obywatelskiego, które rzeczywiście promują i chronią demokrację, praworządność i prawa podstawowe.
Ponadto Komisja Europejska powinna zbadać możliwości zwiększenia udziału organizacji społeczeństwa obywatelskiego jako beneficjentów w innych centralnie zarządzanych programach, korzystając również z możliwości finansowania przez osoby trzecie (tj. redystrybucji małych dotacji przez pośredników społeczeństwa obywatelskiego – organizacje grantodawcze) i budowanie programów umożliwiających ich skuteczne zastosowanie (np. Kreatywna Europa[3] czy Horyzont Europa[4]). W przypadku funduszy objętych zarządzaniem dzielonym Komisja powinna monitorować praktyki państw członkowskich oraz zakres, w jakim organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą korzystać z tych funduszy zarówno jako wiodący wnioskodawcy, jak i partnerzy (np. czy istnieją odrębne wezwania do składania wniosków skierowane do organizacji społeczeństwa obywatelskiego) oraz ułatwiać im bezpośredni dostęp na tyle, na ile jest to możliwe.
1 https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-civic-space-organisation-experiences_en.pdf
2 Citizens, Equality, Rights and Values programme: https://ec.europa.eu/info/departments/justice-and-consumers/justice-and-consumers-funding-tenders/funding-programmes/citizens-equality-rights-and-values-programme_pl
3 Creative Europe: https://culture.ec.europa.eu/pl/creative-europe/about-the-creative-europe-programme
4 Horizon Europe: https://research-and-innovation.ec.europa.eu/document/9224c3b4-f529-4b48-b21b-879c442002a2_pl
